พญ.พรรณพิมล หล่อตระกูล ผู้อำนวยการสถาบันราชานุกูล เปิดเผยถึงวิธีการรับมือกับสภาวะทางอารมณ์ของเด็กในวัยที่แตกต่างกันว่า พ่อแม่ควรมีการเตรียมความพร้อมตั้งแต่รู้ว่าตั้งครรภ์ พร้อมแนะว่าเด็กแต่ละวัยจะมีธรรมชาติที่แตกต่างกัน
คุณพ่อคุณแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกเติบโตอย่างมีคุณภาพทั้ง 4 ด้าน คือ ด้านร่างกาย สติ ปัญญา อารมณ์ และสังคม โดยการดูแลเอาใจใส่ด้วยความรักและเข้าใจ ให้โอกาสเด็กได้เรียน รู้ และฝึกทำ
คุณพ่อคุณแม่ และทุกคนในบ้านเป็นแบบอย่างที่จะปลูกฝังให้เด็กมีลักษณะนิสัย และความ เป็นอยู่ที่ดี เหมาะสมกับสภาพของชุมชน ตลอดจนเติบโตขึ้นเป็นคนดีมีความสามารถได้
บันทึกพัฒนาการเด็กต่อไปนี้ แสดงความสามารถตามวัยของเด็ก ซึ่งเด็กแต่ละคนอาจมี พัฒนาการเร็ว - ช้า แตกต่างกัน ถ้าถึงอายุที่ควรทำได้แล้วเด็กทำไม่ได้ ควรให้โอกาสฝึกก่อน ใน 1 เดือน ถ้าไม่มีความก้าวหน้า ควรปรึกษาแพทย์ หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุข
ถ้าลูกมีลักษณะต่อไปนี้ ควรปรึกษาแพทย์ หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุข
- ถ้าลูกอายุ 3 เดือน แล้วลูกไม่สบตา หรือ ยิ้มตอบ ไม่ชูคอในท่านอนคว่ำ
- ถ้าลูกอายุ 6 เดือน แล้วไม่มองตาม หรือ ไม่หันตามเสียง หรือ ไม่สนใจคนมาเล่นด้วย ไม่ พลิกคว่ำหงาย
- ถ้าลูกอายุ 1 ปี ยังไม่เกาะเดิน ไม่สามารถใช้นิ้วมือหยิบของกินเข้าปาก ไม่เลียนแบบท่าทาง และเสียงพูด
- ถ้าลูกอายุ 1 ปี 6 เดือน แล้วยังไม่สามารถทำตามคำสั่งง่ายๆ ได้ เช่น นั่งลง สวัสดี เดินมาหา แม่
- ถ้าลูกอายุ 2 ปี ยังไม่พูดคำต่อกัน
- พัฒนาการล่าช้ากว่าวัย น้ำหนักน้อยกว่าเกณฑ์ เจ็บป่วยบ่อยๆ
หมายเหตุ : คุณพ่อคุณคุณแม่ ผู้ปกครองเด็ก บันทึกพัฒนาการเด็กในช่อง "ลูกของท่านทำได้ เมื่ออายุ"
พัฒนาการเด็กเมื่ออายุ 1 เดือน
สบตา
จ้องหน้าแม่
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
กินนมแม่อย่างเดียว
ยิ้มแย้ม มองสบตา เล่นพูดคุยกับลูก
เอียงหน้าไปมาช้าๆ ให้ลูกมองตาม
อุ้มบ่อยๆ อุ้มพาดบ่าบ้าง
พัฒนาการเด็กเมื่ออายุ 2 เดือน
คุยอ้อแอ้ ยิ้ม
ชันคอในท่าคว่ำ
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
กินนมแม่อย่างเดียว
เล่นกับลูกโดยแขวนของสีสด ห่างจากหน้าลูกประมาณ 1 ศอกให้ลูกมองตาม
พูดคุยทำเสียงต่างๆ และร้องเพลง
ให้ลูกนอนคว่ำในที่นอนที่ไม่นุ่มเกินไป
พัฒนาการเด็กเมื่ออายุ 3 เดือน
ชันคอได้ตรงเมื่ออุ้มนั่ง
ส่งเสียงโต้ตอบ
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
กินนมแม่อย่างเดียว
อุ้มท่านั่ง พูดคุยทำเสียงโต้ตอบกับเด็ก
ให้ลูกนอนเปล หรืออู่ ที่ไม่มืดทึบ
พัฒนาการเด็กเมื่ออายุ 4 เดือน
ไขว่คว้า
หัวเราะเสียงดัง
ชูคอตั้งขึ้นในท่าคว่ำ
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
จัดที่ที่ปลอดภัยให้เด็กหัดคว่ำ คืบ
เล่นกับลูกโดยชูของเล่นให้ลูกไขว่คว้า
ชมเชย ให้กำลังใจลูก เมื่อลูกทำได้
พัฒนาการเด็กเมื่ออายุ 5 เดือน
คืบ
พลิกคว่ำ พลิกหงาย
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
หาของเล่นสีสดชิ้นใหญ่ที่ปลอดภัยให้หยิบ จับ และให้คืบไปหา
พ่อแม่ช่วยกันพูดคุย โต้ตอบ ยิ้มเล่นกับเด็ก
พูดถึงสิ่งที่กำลังทำอยู่กับเด็ก เช่น อาบน้ำ กินข้าว
พัฒนาการเด็กเมื่ออายุ 6 เดือน
คว้าของมือเดียว
หันหาเสียงเรียกชื่อ
ส่งเสียงต่างๆ โต้ตอบ
ลูกของท่านทำได้เมื่ออายุ ………………เดือน
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
เวลาพูดให้เรียกชื่อเด็ก
เล่นโยกเยกกับเด็ก
หาของให้จับ
พัฒนาการเด็กเมื่ออายุ 7 เดือน
นั่งทรงตัวได้เอง
เปลี่ยนสลับมือถือของได้
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
อุ้มน้อยลง ให้เด็กได้คืบและนั่งเล่นเอง โดยมีคุณแม่คอยระวังอยู่ข้างหลัง
ให้เล่นสิ่งที่มีสี และขนาดต่างกัน เช่น ลักษณะผิวเรียบ - หยาบ อ่อน - แข็ง
ให้หยิบจับสิ่งของ เข้า - ออก จากถ้วย หรือกล่อง
พัฒนาการเด็กเมื่ออายุ 8 เดือน
มองตามของที่ตก
แปลกหน้าคน
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
กลิ้งของเล่นให้เด็กมองตาม
พูดและทำท่าทางเล่นกับเด็ก เช่น จ๊ะเอ๋ จับปูดำ แมงมุม จ้ำจี้ ตบมือ
พัฒนาการเด็กเมื่ออายุ 9 เดือน
เข้าใจเสียงห้าม
เล่นจ๊ะเอ๋ ตบมือ
ใช้นิ้วชี้และนิ้วหัวแม่มือหยิบของชิ้นเล็ก
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
หัดให้เกาะยืน เกาะเดิน
หัดให้เด็กใช้นิ้วหยิบ จับของกินชิ้นเล็กเข้าปาก เช่น ข้าวสุก มะละกอหั่น มันต้มหั่น ฟักทอง ต้ม
ห้ามใช้ถั่ว หรือของที่จะสำลักได้
พัฒนาการเด็กเมื่ออายุ 10 เดือน
เหนี่ยวตัว เกาะยืน เกาะเดิน
ส่งเสียงต่างๆ "หม่ำ หม่ำ", "จ๊ะ จ๋า"
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
จัดที่ให้เด็กคลาน และเกาะเดินอย่างปลอดภัย
เรียกเด็ก และชูของเล่นให้เด็กสนใจเพื่อลุกขึ้นจับ
พัฒนาการเด็กเมื่ออายุ 1 ปี
ตั้งไข่
พูดเป็นคำที่มีความหมาย เช่น พ่อ แม่
เลียนเสียง ท่าทางและเสียงพูด
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
ให้เด็กมีโอกาสเล่นสิ่งของโดยอยู่ในสายตาผู้ใหญ่
พูดชมเชย เมื่อเด็กทำสิ่งต่างๆ ได้
พูดคุย ชี้ และบอกส่วนต่างๆ ของร่างกาย
พัฒนาการของเด็กวัย 1 ปี 3 เดือน
เดินได้เอง
ชี้ส่วนต่างๆ ของร่างกายตามคำบอก
ดื่มน้ำจากถ้วย
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
พูดคุย โต้ตอบ ชี้ชวนให้เด็กสังเกตของและคนรอบข้าง
ให้หาของที่ซ่อนใต้ผ้า
ชี้ให้ดูภาพ และเล่าเรื่องสั้นๆ ให้เด็กฟัง
ให้เด็กหัดตักอาหาร ดื่มน้ำจากถ้วย และแต่งตัวโดยช่วยเหลือตามสมควร
พัฒนาการของเด็กวัย 1 ปี 6 เดือน
เดินได้คล่อง
รู้จักขอ และทำตามคำสั่งง่ายๆ ได้
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
ให้โอกาสเด็ก เดิน วิ่ง และหยิบจับสิ่งของโดยระมัดระวังความปลอดภัย
ร้องเพลง คุยกับเด็กเกี่ยวกับสิ่งรอบตัว เล่นเกมส์ง่ายๆ
จัดหา และทำของเล่นที่มีสี และรูปทรงต่างๆ
พัฒนาการของเด็กวัย 1 ปี 8 เดือน
พูดแสดงความต้องการ
พูด 2-3 คำ ติดต่อกัน
เริ่มพูดโต้ตอบ
ขีดเขียนเป็นเส้นได้
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
เมื่อเด็กพยายามทำสิ่งใด ควรสนใจ ชี้แนะ และให้กำลังใจ โดยให้เด็กคิดเอง และทำเอง บ้าง
ฝึกลูกให้ช่วยตัวเอง เช่น ขับถ่ายให้เป็นที่ รู้จักล้างมือก่อนกินอาหารและหลังขับถ่าย
ให้เด็กมีส่วนร่วมทำกิจกรรมต่างๆ ในบ้าน
พัฒนาการของเด็กวัย 2 ปี
เรียกชื่อสิ่งต่างๆ และคนที่คุ้นเคย
ตักอาหารกินเอง
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
คุณพ่อคุณแม่ทำตัวเป็นตัวอย่างที่ดีตลอดเวลา และอบรมสั่งสอนลูกด้วยเหตุผลง่าย
สอนลูกให้รู้จักทักทาย ขอบคุณ และขอโทษในเวลาที่เหมาะสม
พัฒนาการของเด็กวัย 2 ปี 6 เดือน
ซักถาม "อะไร" พูดคำคล้องจอง
ร้องเพลงสั้นๆ
ร้องเพลงสั้นๆ
หัดแปรงฟัน
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
พาเด็กเดินรอบบ้าน และบริเวณใกล้ๆ ชี้ชวนให้สังเกตสิ่งที่พบเห็น
หมั่นพูดคุยด้วยคำพูดที่ชัดเจน และตอบคำถามของลูกโดยไม่ดุ หรือแสดงความรำคาญ
ชวนลูกแปรงฟัน เมื่อตื่นนอนและก่อนนอนทุกวัน
พัฒนาการของเด็กวัย 3 ปี
บอกชื่อ และเพศตนเองได้
รู้จักให้และรับ รู้จักรอ
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
สนับสนุนให้ลูกพูด เล่าเรื่อง ร้องเพลง ขีดเขียน และทำท่าทางต่างๆ
สังเกตท่าทีความรู้สึกของเด็ก และตอบสนองโดยไม่บังคับ หรือตามใจลูกเกินไป ควรค่อยๆ รู้จักผ่อนปรน
จัดหาของที่มีรูปร่าง และขนาดต่างๆ ให้เด็กเล่น หัดขีดเขียน หัดนับแยกกลุ่ม และเล่นสมมุติ
พัฒนาการของเด็กวัย 4 ปี
ซักถาม "ทำไม"
ล้างหน้า แปรงฟันเองได้
บอกขนาด ใหญ่ เล็ก ยาว-สั้น
เล่นรวมกับคนอื่น รอตามลำดับก่อนหลัง
ไม่ปัสสาวะรด
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
ตอบคำถามของเด็ก
เล่าเรื่องจากภาพ คุย ซักถาม เล่าเรื่อง
ฝึกให้ลูกใส่เสื้อผ้า ติด และกลัดกระดุม รูดซิป
พัฒนาการของเด็กวัย 4 ปี 6 เดือน
รู้จักสีถูกต้อง 4 สี
ยืนทรงตัวขาเดียว และเดินต่อเท้า
เลือกของที่ต่างจากพวกได้
นับได้ 1-10 รู้จักค่าจำนวน 1-5
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
ให้ลูกหัดเดินบนไม้กระดานแผ่นเดียว หัดยืนทรงตัวขาเดียว และกระโดดข้ามเชือก
เล่นทาย "อะไรเอ่ย" กับลูกบ่อยๆ
ฝึกหัดนับสิ่งของและหยิบของตามจำนวน 1-5 ชิ้น
พัฒนาการของเด็กวัย 5ปี
พบผู้ใหญ่รู้จักไหว้ทำความเคารพ
รู้จักขอบคุณ
รู้จักเล่าเรื่องสั้นๆ
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
ให้ลูกช่วยงานบ้านง่ายๆ และพูดคุยเกี่ยวกับสิ่งที่ทำ เช่น ซักผ้า
ฝึกให้ลูกสังเกต รู้จักเปรียบเทียบสิ่งที่แตกต่าง และจัดกลุ่มสิ่งที่เหมือนกัน
พัฒนาการของเด็กวัย 6 ปี
นับได้ 1-30 รู้ค่าจำนวน 1-10
รู้จักซ้าย ขวา
เริ่มอ่านและเขียนตัวอักษรและตัวเลข
วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
ให้ลูกนับสิ่งของที่พบเห็น หัดอ่าน เขียนรูป และตัวอักษร
พูดคุยกับลูกเกี่ยวกับบุคคลต่างๆ และประเพณีท้องถิ่น
ให้ลูกวาดรูปตามความคิดของตน และเล่าเรื่องจากรูปที่วาด หรืออธิบายสิ่งที่ตนพบเห็น
